GİRİŞ
03 Temmuz 2017 tarihli ve 30113 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nin 5’inci Maddesi’ne, 12 Mayıs 2023 tarih ve 32188 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan fıkralar eklenerek, Türkiye genelinde inşa edilecek yapıların kalitesini artırmak ve böylece olası bir depremde can ve mal güvenliğini sağlamak hedeflenmiştir.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yapılan düzenlemeler neticesinde, yapılarda kapalı çıkma yapılması sınırlanmakta, yapı inşasında görev alacak mühendis ve mimarlara tecrübe şartı getirilmekte ve Mimari Estetik Komisyonları’nın yapısında değişikliğe gidilmektedir. Bahsi geçen yeni tedbirlere ilişkin düzenleme, 02/07/2023 tarihinden itibaren yürürlüğe girecektir.
OLAYIN ÖZETİ
02/02/2023 tarihinde ülkemizde meydana gelen elim deprem felaketi sonrasında, deprem karşısında Türkiye genelinde inşa edilen yapılarda dayanıklılığı arttırmak ve meydana gelecek olası bir depremde inşaattan kaynaklanan sorunların önüne geçmek hedeflenmektedir.
12 Mayıs 2023 tarihli 32188 sayılı Resmi Gazete’de Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik (‘’Yönetmelik’’) ile, 03 Temmuz 2017 tarihli ve 30113 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nin 5’inci Maddesi’ne yeni fıkralar eklenmiştir.
- Konutlarda Ticari Zemin Katlara İlişkin Düzenlemeler
Yönetmelik ile, konut olarak kullanılan yapıların zemin katlında ticari işletme amaçlı kullanımlarda zemin kat yüksekliği 4,5 metreyi geçemeyecek, kısa kolonlar oluşturulamayacak, asma kat ve kapalı çıkma, güvenlik sebebiyle yapılamayacaktır. Buna ek olarak, yapının tasarımında Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği’nde belirtilen A12, A13, A14 veya A15 tipi taşıyıcı sistemler kullanılacaktır. İlgili Yönetmelik, sayılan tüm şartların bir arada sağlanmasını zorunlu kılmaktadır.
- Bitişik Nizam Yapılara İlişkin Düzenlemeler
Bahsi geçen düzenleme, Türkiye’de 6 Şubat 2023 tarihli depremde bitişik nizamlı yapılarda gözlenen ve yapıların birbirine çarpması sonucunda oluşan depremin etkisini arttıran ‘’çekiç etkisi’’ni önlemek amacı ile düzenlenmiştir. Yönetmelik ile bitişik nizamlı yapılarda çekiç etkisi oluşmasını önlemek amacı ile deprem derz boşluğu kadar mesafenin bırakılmasını zorunlu kılmakta olup bu mesafe, parsellerin sınırından itibaren bırakılacaktır.
- Mühendis ve Mimarlara İlişkin Düzenlemeler
Yönetmelik ile birlikte, yapı inşasında görev alacak inşaat mühendisleri ve mimarların mesleki tecrübesine ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Yeni mezun inşaat mühendisleri tarafından hazırlanacak statik projeler, zemin kat hariç 4 kat ile sınırlandırılmıştır. Yapıların kat sayısının artması ile, inşaat mühendislerinin meslekte geçirdiği süre ve inşası tamamlanan proje sayısına ilişkin koşullar düzenlenmiştir. Örneğin; Zemin kat hariç 5 ila 7 kat arası yapılarda, statik projelerini hazırlayacak inşaat mühendisleri için en az 3 yıl mesleki tecrübe ve toplamda en az 10 bin metrekare alana sahip 4 farklı proje yapmış olma şartı aranacaktır.
Kamu kullanımına özgü binalara getirilen düzenlemeler ile, şehir planlamasında mimari estetik değerinin arttırılması hedeflenmektedir. Nüfusu 50.000’den fazla olan belediyelerde yapılacak resmi binaların (eğitim, sağlık, ibadet, kültürel vb. binaların) projelerinin hazırlanmasında görev alacak mimarlara belirli yıl mesleki tecrübe ve meydana getirilen proje deneyimi şartı aranmaktadır.
Ayrıca Mimari Estetik Komisyonları’nında yer alan mimar üye sayısı ve komisyon başkanlarında aranacak koşullar arttırılarak projelerin belirlenen kriterlere uygun meydana getirilmesi ile, süreçte nitelikli değerlendirme yapılması hedeflenmektedir.
- Binalarda Kapalı Çıkma Yapılmasına İlişkin Düzenlemeler
Binaların taban alanı dışında kendi bahçe ölçüsü dışına taşmamak şartı ile, binanın her cephesinde İmar Yönetmeliği kurallarına uygun olarak ‘’kapalı çıkma’’ yapılabilmektedir. Yönetmelik ile, içerisinde konut yer alan zemin hariç 4 kat ve üzeri yapılarda kapalı çıkma yapılması yasaklanmaktadır. Kapalı çıkmanın yapılamaması nedeniyle, imar planında emsal hakların kullanılamaması kayıplara neden olacaktır. Emsal haklarında meydana gelen kayıpları telafi etmek amacı ile Yönetmelik; parselin arka bahçe mesafesine en fazla 1 metre taşmak kaydı ile, üst katların bu kolonlar üzerine yapılmasını düzenlemiştir.
Taşan kısımlar sadece kolon veya perdelerden oluşacak ve hiçbir kenarı malzeme ile kapatılmayacak, böylece bahçe niteliği korunacaktır. Bu halde dahi emsal hakları tamamen kullanılamaz ise, aynı koşullar ile ön bahçeye en fazla 1 metre taşma mümkün olacaktır.
SONUÇ
Mevzuatlar, yeni gelişmeler neticesinde düzenlemelere ihtiyaç duymaktadır. Ülkemizde meydana gelen 06 Şubat 2023 depremi sonucunda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından, 03 Temmuz 2017 tarihli ve 30113 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nde değişiklik yapılmıştır. 12 Mayıs 2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan Yönetmelik ile temel olarak, Türkiye genelinde inşa edilen yapıların depreme karşı dayanıklılığını arttırmak hedeflenmiştir. Yönetmelik, konutların bulunduğu yapılarda ticari zemin katları, bitişik nizam yapıları, mühendis ve mimarların mesleki tecrübesini, yapılarda kapalı çıkma yapılması gibi halleri düzenlemektedir.
Bilgi ve değerlendirmenize sunulur.
Detaylı Bilgi İçin
info@eyuboglubuyukatak.av.tr