Sosyal Medya Etkileyicileri Tarafından Yapılan Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Hakkında Kılavuz (“Kılavuz”)
Ticaret Bakanlığı, 06/05/2021 tarihinde yayımladığı Kılavuz ile, “influencerlar” olarak da isimlendirilen sosyal medya etkileyicileri ile reklam verenlerin sosyal mecralar üzerinden vermiş olduğu işbu reklam süreçlerine uyulması gereken ilke kararlarını yayımlamıştır. Buna göre Kılavuz, Sosyal medya etkileyicileri ile reklam veren ajans ve kuruluşların tümüne yönelik olarak son kullanıcılara/tüketicilere yapılan tüm ticari ve reklam uygulamalarını kapsamaktadır. Kılavuz uyarınca, kişinin kendi sosyal medya hesabı üzerinden gerçekleştirilen ve kendi veya reklam verinin mal veya hizmetine ilişkin satış/kiralama/bilgilendirme/ikna etme amaçlarıyla yürütülen her türlü pazarlama faaliyetinde bulunan kişidir.
- Sosyal Medya Etkileyicilerinin Reklam İçerikli Paylaşım Yaparken Yasaklı Olan Filler Nelerdir?
Sosyal medya etkileyicisi reklam içerikli paylaşım yaparken;
- Deneyimlemediği bir mal veya hizmete ilişkin, deneyimlemiş algısı ile reklam paylaşımı gerçekleştiremez,
- Kendisine hediye edilmiş olan mal ve hizmetleri satın almış izlenimi vererek reklam paylaşımı yapamaz,
- Reklam verenden maddi kazanç/ücretsiz mal ve hizmet sağladığı süre boyunca kendisinin ilgili ürünün tüketiciymişçesine reklam paylaşımı yapamaz,
- Mal veya hizmete ilişkin sağlık beyanında ve doktor, diş hekimi, veteriner hekim, eczacı başta olmak üzere sağlık kuruluşlarının vermiş olduğu mal ve hizmetlere ilişkin tanıtım faaliyetinde bulunamaz,
- Mal ve hizmete ilişkin herhangi bir şekilde bilimsel ispatı bulunmayan bilimsel araştırma ve test sonuçları hakkında iddialarda bulunamaz,
- Mal ve hizmet ile ilgili pazarlama ve iletişim faaliyetleri kurmak adına için sistematik olarak sahte veya var olmayan kimlikleri toplu olarak oluşturamaz ve/veya kullanamaz.
- Sosyal Medya Etkileyicisi Reklam İçerikli Paylaşım Yaparken Nelere Dikkat Etmelidir?
- Örtülü reklam yapılması yasaktır. Önemli olan husus, reklama konu paylaşıma ilk bakışta ilgili paylaşımın ticari reklam anlaşılır olmalı ve bu husus etiketler vb. aracılığı ile net bir şekilde belirtilmesidir. Ek olarak reklam yapılan gönderi üzerinde filtreleme veya efekt uygulanıyorsa bu durum açıkça belirtilmelidir.
- Reklam verenden maddi kazanç, indirimli veya ücretsiz hizmet karşılığı gerçekleştirilen paylaşımlarda, paylaşımın yapıldığı platforma başlı olarak bu durumun aşağıdaki şekilde açıkça belirtilmesi gerekmektedir;
- Buna göre her bir mecra özelinde reklam içerikli paylaşımlar yapılırken, paylaşımların içerisinde en az birinin yer alması gereken zorunlu içerik ve bu içeriklerin ne şekilde konumlandırılması gerektiği aşağıda belirtilmiştir:
| Mecra Türü | Örnek | Paylaşımın Reklam İçerikli Olduğunu Belirtme Şekli | Yer Alması Gereken İbare/İşaretler |
| Video Paylaşım Mecraları | YouTube,Instagram TV | Video içinde sürekli olarak veya videonun başlığında ya da açıklama kısmında veya ilgili reklamın geçeceği bölümün başında tüketicileri “daha fazla oku” gibi bir alanı tıklamak zorunda bırakmadan yazılı ve sözlü olarak | · “Bu video [reklam veren] reklamlarını içermektedir.”
· “Bu video, [reklam veren] ile ücretli işbirliğini içermektedir.” · “[Reklam veren]’in destekleri ile.” · “Bu ürünleri [reklam verenden] hediye olarak aldım.” · “Ürünleri bana gönderdiği için [reklam verene] teşekkürler.”
|
| Fotoğraf ve Mesaj Paylaşım Mecraları | Instagram, Facebook, Twitter | Paylaşılan fotoğrafın ve/veya mesajın içinde ya da altında veya açıklamalarında reklam verene ilişkin ad, marka, ticaret unvanı gibi tanıtıcı bilgilerden herhangi biriyle birlikte. | · #Reklam
· #Reklam/Tanıtım · #Sponsor · #İşbirliği · #Ortaklık · “@[Reklam veren] ile işbirliği” · “@[Reklam veren] tarafından sağlandı.” · “@[Reklam veren] tarafından hediye olarak alındı.” |
| Podcast Mecraları | Spotify, iTunes | Yayının başında, ortasında ve sonunda, yazılı ve sözlü olarak. | · “Bu podcast, [reklam veren] hakkında reklam içerir.”
· “Bu podcast, [reklam veren] ile ücretli bir işbirliğinden oluşmaktadır.” · “[Reklam veren]’in destekleri ile.” · “Ürünleri (podcastimde bahsettiğim) [reklam verenden] hediye olarak aldım.”
|
| Kısa Süreli Mecralar | Snapchat, Instagram Hikayeleri | Paylaşım süresince reklam verene ilişkin ad, marka, ticaret unvanı gibi tanıtıcı bilgilerden herhangi biri ile birlikte. | · #Reklam
· #Reklam/Tanıtım · #Sponsor · #İşbirliği · #Ortaklık · “@[Reklam veren] ile işbirliği” · “@[Reklam veren] tarafından sağlandı.” · “@[Reklam veren] tarafından hediye olarak alındı.”
|
- Reklam Verenin Sorumlulukları Nelerdir?
Reklam veren, sosyal medya etkileyicileri ile bu etkileyiciler ile ilişkili üçüncü kişileri yukarıda yer alan gereklilikler hakkında bilgilendirmek ve Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ile kılavuz başta olmak üzere mevzuatta öngörülen yükümlülüklere uymasını talep etmek noktasında sorumlu kılınmıştır.
Bu itibarla reklam veren, yukarıda bahsi geçen yükümlülüklerin yalnızca sosyal medya etkileyicileri için düzenlendiğini öne sürerek bu yükümlülüklerden kaçınamaz. Ancak reklam verenin, sosyal medya etkileyicinin yukarıda bahsi geçen yükümlülüklere hareket etmesi noktasında yönlendirmesi ile ilgili olarak kendisinden beklenen makul çabayı yerine getirdiğini ispat etmesi durumunda bu yükümlülüğü yerine getirmiş sayılmaktadır.
Sonuç
Sonuç olarak görüldüğü üzere reklam verenler, reklam ajansları ve mecra kuruluşu olarak sosyal medya etkileyicilerinin her biri, yukarıda detayları belirtilen kılavuz maddelerine uyum konusunda ayrı ayrı sorumlu tutulmuştur. Burada ilgili Kılavuzun getirdiği yükümlülüklerin 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun, 29232 sayılı Ticari Reklam ve Haksız Ticari Uygulamalar Yönetmeliği ve 309 sayılı Reklam Kurulu toplantısında alınan karar istinaden hazırlandığı unutulmamalı ve ilgili gerekliliklerin bir bütün olarak değerlendirilmesi gerektiği de unutulmamalıdır.
Bilgi ve değerlendirmenize sunulur.