Kısaca 5651 Sayılı Kanun
Teknolojinin ilerlemesi ile birlikte bilgisayar sistemlerini birbirine bağlayan elektronik iletişim ağı olan internet günlük hayatımıza girmiştir. İnternetin günlük hayatımıza girmesi ile internetin insan kişiliğine yönelik tehditleri artmış olup kişilerin bu tehditlere karşı en üst düzeyde korunması çabaları baş göstermiştir. Bununla birlikte internet aktörlerini hukuki olarak tanımlamak ve bu aktörlerin yükümlülüklerini belirleme ihtiyacı ortaya çıkmıştır. Bu ihtiyacı gidermek içinde 23.05.2007 tarihinde 5651 Sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadelesi Hakkında Kanun (“5651 Sayılı Kanun”) Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. 5651 Sayılı Kanun ile internet aktörleri tanımlanmış ve bu aktörlerin yükümlülükleri belirlenmiştir. Bu internet aktörleri içerisinde, erişim sağlayıcılar ve içerik sağlayıcılarda bulunmaktadır. Erişim ve içerik sağlayıcılar günlük hayatta çokça karşımıza çıkabileceği için bu kavramları tanımlayarak 5651 Sayılı Kanun kapsamında mevcut bulunan sorumluluklarından bahsetmekte fayda bulunmaktadır.
Kısaca Kişisel Verilerin Korunması Kanunu
Yine aynı şekilde teknolojinin ilerlemesi ile birlikte günümüzde gerek devlet kurumları gerekse özel kuruluşlar, her gün binlerce kişiye ilişkin bilgilere kolaylıkla ulaşabilme imkânı bulabilmektedir. Elde edilen bilgiler, kolaylıkla işlenebilmekte ve başka taraflara aktarılabilmektedir. 07.04.2016 tarihinde Kişisel Verilerin Korunması Kanunu (“6698 Sayılı Kanun”) yürürlüğe girerek kişisel verilerinin hukuka aykırı olarak işlenmemesi amaçlanmış ve belli usul ve esaslar ortaya çıkmıştır. Bu usul ve esaslara uymayanlar hakkında çeşitli idari para cezaları öngörülmüştür.
5651 Sayılı Kanunun Kapsamı
5651 Sayılı Kanun kapsamında düzenleme alanı bulan internet aktörleri içerisinde, erişim sağlayıcılar ve içerik sağlayıcılarda bulunmaktadır. Erişim sağlayıcılar; kullanıcılarına internet ortamına erişim olanağı sağlayan her türlü gerçek veya tüzel kişilerdir. Örnek vermek gerekirse, müşterilerine ya da ziyaretçilerine internet erişimi sağlayan bir kafe, otel yahut bir şirket kanunen erişim sağlayıcı konumunda bulunmaktadır. Erişim sağlayıcının; konusu suç oluşturan içeriklere erişimi önleyici tedbirleri almak amacıyla içerik filtreleme sistemi kullanmak, erişim kayıtlarını elektronik ortamda kendi sistemlerine kaydetmek ve 2 (iki) yıl süre saklamak yükümlülüğü bulunmaktadır. İçerik sağlayıcı ise; internet ortamı üzerinden kullanıcılara sunulan her türlü bilgi veya veriyi üreten, değiştiren ve sağlayan gerçek ve tüzel kişilerdir. Örnek vermek gerekirse, herhangi bir kafe yahut bir otelin tanıtım amacıyla web sitesi kurup web sitesini kullanıcıların erişimine sunması halinde kafe yahut otel kanunen içerik sağlayıcı sıfatına haiz olmaktadır. İçerik sağlayıcı sıfatına sahip gerçek veya tüzel kişiler, internet ortamında kullanımına sunduğu her türlü içerikten sorumlu olup ayrıca belli hallerde bağlantı sağlanan içeriklerden de sorumlu olabilmektedir.
Kişisel Verilerin Korunması Kanunu’nun Kapsamı
6698 Sayılı Kanun’un getirilişi ile birlikte kişisel verilerin gerçek veya tüzel kişiler tarafından hukuka aykırı olarak işlenmesinin önüne geçilmek istenmiştir. Bu sebeple 6698 Sayılı Kanun düzenlenirken kişisel verilerin işlenmesi süreçlerine ilişkin olarak çeşitli tanımlar yapılmış ve belirli yükümlülükler belirlenmiştir. Dolayısıyla günlük yaşamda kişisel verilerin sistematik bir biçimde bir gerçek veya tüzel kişi tarafından işlenmesi halinde 6698 Sayılı Kanun devreye girmektedir. 6698 Sayılı Kanun kapsamında; ilgili kişi, veri sorumlusu ve veri işleyen tanımları yapılmıştır.
İlgili kişi: Kişisel verisi işlenen gerçek kişiyi ifade etmektedir. Örnek: Bir şirkete gelen misafirin kimlik bilgilerinin alınması halinde ziyaretçi hukuken ilgili kişi sıfatına sahip olmaktadır.
Veri Sorumlusu: Kişisel verilerin işlenme amaçlarını ve vasıtalarını belirleyen, veri kayıtlarını sisteminin kurulmasından ve yönetilmesinden sorumlu olan gerçek veya tüzel kişiyi ifade etmektedir. Örnek: Bir şirkete gelen misafirin kimlik bilgilerinin alınarak bilgisayar sistemine kaydedilmesi halinde şirket hukuken veri sorumlusu sıfatına sahip olmaktadır.
Veri işleyen: Veri sorumlusunun verdiği yetkiye dayanarak onun adına kişisel verileri işleyen gerçek veya tüzel kişiyi ifade etmektedir. Örnek: Bir şirkete gelen misafirin kimlik bilgilerinin alınması halinde şirketin kimlik bilgilerini işleyebilmesi için başka bir şirketten bilgisayar sistemi hizmeti satın alması halinde uygulama sahibi şirket veri işleyen sıfatına sahip olmaktadır.
5651 Sayılı Kanun ve Kişisel Verilerin Korunması Kanununu
Yukarıda anlattığımız üzere her iki kanunda teknolojinin gelişmesi ile birlikte ülkemizde çeşitli ihtiyaçların hukuken giderilmesi ve belirli usul ve esasların belirlenmesi amacıyla düzenlenmiş ve yürürlüğe girmiştir. Her iki kanunda süreçlere ilişkin belirli aktörler tanımlamış ve kanunen tanımlanan aktörlere belirli yükümlülükler yüklenmiştir. Her ne kadar 6698 Sayılı Kanun yeni bir kanun olması dolayısıyla gündemde olsa da 5651 Sayılı Kanun’un öneminin unutulmaması gerekmektedir. Zaten 6698 Sayılı Kanun içerisinde tanımlanan veri sorumlusu sıfatı 5651 Sayılı Kanun içerisinde erişim sağlayıcı yahut içerik sağlayıcı sıfatlarına haiz olabilmektedir ki bu durum 6698 Sayılı Kanun sürecine uyum çalışmaları yapan gerçek veya tüzel kişiler için ek yükümlülükler ortaya çıkarmaktadır. Bir örnek vermek gerekirse; Kişisel Verilerin Korunması Kurulu tarafından yayımlanmış olan Kişisel Veri Güvenliği Rehberi içerisinde bulunan teknik tedbirler tablosunda erişim kayıtları tutma yükümlülüğü veri sorumlularına yüklenmiştir. Ancak zaten hâlihazırda 5651 Sayılı Kanun uyarınca yukarıda bahsetmiş olduğumuz üzere erişim sağlayıcılarının erişim kayıtlarını kendi sistemlerine kaydetmek ve 2 (iki) yıl süre ile saklamak yükümlülükleri bulunmaktadır. Dolayısıyla günümüzde 6698 sayılı Kanun’a uyum çalışmaları yapan gerçek ve tüzel kişilerin bu kapsamda önlemler alırken 5651 Sayılı Kanun’u unutmamaları ve buna ilişkin yükümlülüklerini de yerine getirmeleri hukuken çok faydalı olacaktır.